De vrije denkers

Rotterdam was in de 17e eeuw een Europese vrijhaven voor andersdenkenden en politieke vluchtelingen. Zo was er ook al vrijheid van drukpers. 

De filosofen John Locke, Pierre Bayle, Hugo de Groot en Desiderius Erasmus maakten Rotterdam tot een overslaghaven van de Europese Verlichtingsidealen.

John Locke

De filosoof John Locke vestigde zich als politiek vluchteling in Rotterdam en werd voorzitter van het beroemde filosofische café De Lantaarn. 

Hier legde hij de fundamenten voor de mensenrechten. 

Eén van zijn meesterwerken is Two Treatises of government.

Pierre Bayle

Pierre Bayle wordt wel de filosoof van Rotterdam genoemd. Hij vluchtte uit Frankrijk waar hij niet meer kon schrijven wat hij wilde en werd als bekeerde calvinist door het Rotterdams Stadsbestuur uitgenodigd om zich hier te vestigen. In Rotterdam bedacht hij iets nieuws, namelijk het invloedrijke filosofische publiekstijdschrift: de Nouvelles. Het werd het eerste populair wetenschappelijk maandblad van Europa. Tevens schreef hij hier zijn hoofdwerk: de Dictionnaire, dat een internationale bestseller werd. 

Desiderius Erasmus

Zijn naam is onlosmakelijk met de stad Rotterdam verbonden. 

Hij werd secretaris bij de bisschop van Kamerijk, wat het begin was van een grote politieke, taalkundige en filosofische carrière. Zijn beroemdste werk is het boek Lof der Zotheid. 

Twee beelden van hem werden in het centrum van Rotterdam door de strenge katholieke Spaanse overheersers verwoest. In 1618 gaf het volhardende stadsbestuur opdracht een onverwoestbaar beeld van Erasmus te maken in brons. Als gevierd lid van de Republiek der Letteren, het officieuze Europese verbond van geleerden, stierf hij in Basel.

Hugo de Groot

Hugo de Groot was rechtsgeleerde en filosoof die van 1613 tot 1618 stadsbestuurder was van Rotterdam. De Groot geldt als de uitvinder van het internationaal recht. Hij schreef onder andere het boek De Vrije Zee. Na zijn ontsnapping uit Loevestein in de boekenkist verscheen hij in 1631 weer even in het centrum van Rotterdam, speciaal om het bronzen standbeeld van Erasmus met eigen ogen te zien.

Locatie

Aan de Scheepmakerskade stond in de zeventiende en achttiende eeuw de roemruchte sociëteit de Lantaarn. Benjamin Furly, een handelaar, bankier en boekenverzamelaar, runde dit vermaarde filosofische cafe. Op deze plek wisselden de filosofen van gedachtengoed.

Kleuren

Deze filosofen waren ook de grondleggers van de latere democratie en hun ideeën zijn dus nog steeds van deze tijd. Met het gebruik van heldere kleuren die wordt het beeld versterkt dat hun ideeën nog steeds gelden in het hier en nu en in de toekomst. De kunstbeweging de Stijl die in 1917 in Nederland werd opgericht koos voor het eerst voor heldere en in dit geval primaire kleuren om hun ideeën weer te geven. Volgens kunsthistorici horen deze ideeën over schoonheid ook thuis in de traditie van de Beeldenstorm en de Nederlandse kunst van de 17e eeuw.